شیخ عباس قمی

شیخ عباس قمی

نام:عباس قمی

نام پدر:محمد رضا

لقب: محدث قمی

تاریخ ومحل تولد: سال ۱۲۹۴ ه.ق ۱۲۵۴ ه.ش در قم

تاریخ و محل وفات: نیمه‌ شب‌ 23 ذی‌ الحجه‌ سال‌ 1359 ه‌.ق‌ 1316ـ ه‌.ش‌ در نجف‌

طبقه:از محدثان قرن 14

شخصیت علمی

اساتید: مرحوم‌ حسین‌ بن‌ محمدتقی طبرسی معروف‌ به‌ محدث نوری‌

آیة الله حاج میرزا محمد ارباب قمی. آیت‏اللّه‏ آقاشیخ ابوالقاسم قمی،

آیت‏اللّه‏ حاج آقا احمد طباطبایی

شاگردان: ایشان از مشایخ و اساتید بسیارى ازمراجع مى‏باشد به طورى که در 50 سال اخیر اکثر فقهاى شیعه از آن مرحوم اجازه روایت دریافت کرده‏اند که از جمله انها مى‏توان از حضرت امام خمینى (قدس سره) آیةالله میلانى، آیةالله العظمى سید شهاب الدین مرعشى نجفى و آیت‏الله سید مرتضى مرعشى نجفى یاد نمود.

آثار: 1-«سفینة البحار» که به منزله فهرست و مختصر «بحار الانوار» است و به صورت حرف تهجى ترتیب یافته است. 2 - «منتهى الامال» 3 - «مفاتیح الجنان» که بعد از قرآن شریف بیشترین تیراژ کتاب‏هاى چاپى دنیاى شیعه را تشکیل مى‏دهد 4 - «الانوار البهیه» 5 - «تتمه المنتهى» 6 - «منازل الاخرة» 7 - «الفوائد الرضویه» 8 - «تحفةالاحباب» 9 - «الکنى و الالقاب» 10 - «غایة القصوى» 11 - «نزهة النواظر» 12 - «چهل حدیث» 13 - «الفوائد الرجبیبه» 14 - «بیت الاحزان» و...

سفرهای علمی:پس از فراگیری بخشی ازعلوم مقدماتی وسطح درقم،درسال 1316ق به نجف اشرف رفت. در سال‌ 1318 ه‌.ق‌ به‌ سوی‌ خانه‌ خدا و زیارت‌ مشاهد مشرفه‌ بار سفر بست‌.سپس به وطن بازگشت وپس ازدیدار باوالدین دوباره عازم نجف شد.ودرسال 1282ش.محدث نوری رحلت کرد وشیخ عباس دوسال بعد به وطن بازگشت.

یکسال‌ پیش‌ از آغاز انقلاب‌ مشروطه‌ 1327ـ1323 ق‌ و در دوره‌ روی‌ کار آمدن‌ علی اصغر خان‌ امین‌ السلطان‌ صدر اعظم‌ مظفر الدین‌ شاه‌ ـ که‌ از فاسدترین‌ رجال‌ دولت‌ قاجار به‌ شمار می آمد ـ به‌ وطن‌ بازگشت‌.

ایشان در زمان حکومت مستبد رضاخان نیز حضور داشت که به شهر قم رفت.

اوضاع سیاسی اجتماعی      

در بررسی زمانه‌ زندگی شیخ بین نهضت تنباکو به رهبری مرحوم میرزای شیرازی تا نهضت علمای خراسان به رهبری آیت الله سید حسین قمی علیه استبداد پهلوی و دین ستیزی رضاخان به موراد ذیل برخورد می‌کنیم.تهاجم فرهنگی غرب علیه اسلام؛ فعال شدن تشکیلات ماسونی؛ پدیدآمدن مذاهب ساختگی استعماری در ایران، عربستان، عراق، پاکستان؛ پیدایش احزاب و جمعیت‌های مختلف با ایدئولوژی‌‌های الحادی، غربی؛ نغمه‌های باستان‌گرایی از سوی شرق شناسان و ایران شناسان با طرح ایران منهای اسلام، نشر مطبوعات رنگارنگ با اهداف انحرافی شان؛ تأسیس مدارس جدید و تعطیل اجباری مدارس قدیم وحوزه‌های علمیه، نشر و ترجمه کتاب‌های غربی خاصه در تاریخ؛ چاپ نوشته‌های ضد اسلام و تشیع و...

سالشمار زندگی حاج شیخ عباس قمی  

دهه آخر سده سوم از هزاره دوم هجرت: تولد در قم

تاسال 1316 ق: تحصیل در قم

1316 ق: هجرت به نجف و ملازمت محدث نوری

تا 1318 ق: ملازمت و تلمذ نزد محدث نوری و استنساخ خاتمه مستدرک

1318 ق: نخستین سفر حج

1319 ق: سفر به قم و سپس به نجف اشرف و ملازمت محدث نوری

1320 ق: گرفتن اجازه روایت از محدث نوری

1320 ق: رحلت محدث نوری

1322ـ 1329 ق : مهاجرت به قم

1329 ق: دومین سفر حج

1330ـ 1332 ق: بازگشت به قم و دو سال اقامت در آنجا

1341 ق: سومین سفر حج (با استفاده از کتاب آقای دوانی)

1332ـ 1346 ق: مهاجرت به مشهد الرضا (ع)

شیخ درنگاه علما

1 - علامه امینى (متوفاى 1390 ق). در کتاب گرانقدر الغدیر در رابطه با کتاب «فیض القدیر» مى‏نویسد:... مؤلف از نوابع و بزرگان علم حدیث است و در فن تألیف در عصر حاضر، مقام ارجمندى را احراز نموده و خدمات او در این راه بر احدى پوشیده نیست.

2 - مرحوم مدرس تبریزى در کتاب «ریحانة الادب» مى‏گوید: حاج شیخ عباس بن محمد رضا بن ابى القاسم، از افاضل علماى عصر حاضر ما که عالم، فاضل، کامل، محدث، متتبع ماهر بوده

3 - علامه کتابشناس، شیخ آقا بزرگ تهرانى همدرس و هم حجزه مرحوم محدث قمى در مورد شخصیت ایشان مى‏فرماید: رابطه من با شیخ عباس قمى محکمتر از دیگران بود زیرا ما دو نفر در اتا یکى از مدارس نجف با هم زندگى مى‏کردیم حتى دو سال بعد از فوت استادمان محدث نورى (قدس سره) با هم بودیم و نزد سایر اساتید

شیخ درنگاه علما    درس مى‏خواندیم. من همان موقع به خوبى او را شناختم، انسانى کامل و دانشمندى فاضل، آراسته به اخلاقى ستودنى و صفاتى پسندیده بود مدتها به هم نشینى او انس گرفتم و جانم با جان او درآمیخت

4 - مرحوم آیةالله العظمى مرعضى نجفى (ره) در مورد شخصیت محدث قمى و کتاب مفاتیح اش مى‏نویسد: علامه نقاد، نویسنده کتاب‏هاى فراوان، عالم بلند مرتبه راهنماى دانا در دانش حدیث، مرحوم مبرور، معشوق و یار بهشت وفور، حاج شیخ عباس قمى فرزند محمد رضاى قمى از بزرگان اساتید ما در فن روایت مى‏باشد. مفاتیح او را بهترین کتابى یافتم که در باب ادعیه و زیارات و آداب و سنن و مناجات نوشته شده است.

عباس خورشیدی